Film fabularny
Produkcja: Polska
Rok produkcji: 1988
Premiera: 1989. 03. 31
Gatunek: Film obyczajowy, Film sportowy
Dane techniczne: Barwny (negatyw: Agfa XT120). 2920 m. 101 min.
Plenery: Warszawa (hotel "Victoria"), Łódź (m. in. hotel "Centrum"), Białystok.
W stołecznym hotelu "Victoria" kwaterują piłkarze "Czarnych" z Zabrza, przybyli na ligowy mecz z "Powiślem" Warszawa. Prezes "Czarnych" usiłuje skaperować utalentowanego juniora warszawskiej drużyny, Olka Groma. Siedzących w polonezie przyłapuje na tej rozmowie prezes "Powiśla", Kmita, i przebijając stawkę rywala zatrzymuje chłopaka. Kmita ma zresztą inny kłopot, zniknął bowiem gdzieś sędzia, który prowadzić ma spotkanie, a za organizację meczu odpowiada przecież gospodarz. Sytuację ratuje Bolo - dawny piłkarz zatrudniony w klubie jako palacz a zarazem "chłopiec do wszystkiego": w jego kotłowni właśnie trzeźwieje po gigantycznym pijaństwie sędzia Laguna. Tymczasem prezes "Czarnych" spotyka się z przybyłymi na mecz szefami kilku innych klubów, inicjując utworzenie "spółdzielni", dziesięciomilionowa składka pozwoli zebrać kapitał na takie spreparowanie wyników, które zagwarantuje ,,udziałowcom" pomyślny dla nich układ tabeli. Kmita i żona Laguny - popierana przez potężnego prezesa dyrektorka ośrodka sportowego - usiłują nakłonić arbitra do stronniczego sędziowania, ujawniając zarazem niektóre zakulisowe mechanizmy i układy, które gruntowały dotąd jego pozycję i "ustawiały" żonę. Znakomitą piłkarską karierę Laguny przerwała kontuzja, wysoką pozycję sędziego międzynarodowego zdobywał latami. Teraz, w pełni sił, staje wobec perspektywy przedwczesnej bezczynności, bo przecież futbolowi poświęcił całe życie i poza nim niczego nie umie. Przeraża go los jego dawnych przyjaciół z boiska: lekceważonego przez wszystkich Bola i starego Groma, który o kulach, z tabliczką "Były piłkarz - stracił nogę pod tramwajem - prosi o wsparcie" żebrze na bazarze... A równocześnie, baczniej obserwując, wyraźniej dostrzega istniejące wokół rozgrywek szalbierstwa - wszechobecne układy, bezwzględne manipulowanie ludźmi, sprzedajność piłkarzy i sędziów, łapownictwo. Zdesperowany postanawia więc urządzić niezwykłe ukoronowanie kariery: zarazem wydrwić protekcjonalnie traktujących go "działaczy", okpić kupczących wynikami kombinatorów i zemścić się na żonie, a przy tym zarobić duże pieniądze. Chce doprowadzić do tzw. niedzieli cudów, czyli "wydrukować" ostatnią kolejkę rozgrywek - pobierając od zainteresowanych klubów słone łapówki tak pokierować meczami, by wyniki ułożyły się w ustalonym przez niego porządku. Przy pomocy Bola różnymi sposobami przekupuje zawodników, wciąga do gry innego sędziego, Jaskółę i stawiając klubom twarde warunki - zwłaszcza że odkrywa zawiązanie się "spółdzielni" - zamierza zdobyć 50 milionów zł. Najbardziej oporny jest prezes ,,Czarnych". Kiedy jednak okazuje się, że ostatnia strzelona w meczu bramka, samobójcza (a tę sprokurował na prośbę Laguny Jaskóła), nie może być uznana i dojdzie do dodatkowego meczu o mistrzostwo - "mięknie" i uznając spryt Laguny płaci. Stadion "Powiśla" gromadzi na tym dodatkowym spotkaniu komplet widzów. W szatni Laguna spotyka Olka Groma, który widzi w przyjacielu ojca ideał piłkarza i marzy o wystąpieniu w tym ważnym meczu. Spotkanie przebiega zgodnie z planem Laguny. Ale nagle zawodnik "Powiśla" doznaje kontuzji i na jego miejsce wchodzi na boisko Olek Grom. Gra dobrze, toteż ujęty jego postawą Laguna decyduje się na rezygnację z ,,numeru": dzięki strzelonym przez Olka golom "Powiśle" wygrywa mecz, a Bolo musi zwrócić otrzymane od "Czarnych" pieniądze. Przed opustoszałym stadionem Lagunę i Bola spotyka stary Grom. Nieoczekiwanie odrzuca kule i... stawia skrępowaną pod płaszczem nogę - nie jest kaleką. "Trzej przyjaciele z boiska" wbiegają na murawę i jak mali chłopcy kopią pustą blaszankę...
Roboczy tytuł filmu brzmiał "Kocham piłkę", co ujawniało tęsknotę reżysera do romantyki sportu, której spragnieni są jego prawdziwi miłośnicy. Utrzymany w konwencji filmu sensacyjnego "Piłkarski poker" ujawnia kulisy krajowej piłki. "Polska piłka nożna toczy się po równi pochyłej. Wyniki i jakość gry są uzależnione od wartości pieniądza. Na trybunach siedzi kilka lub kilkanaście tysięcy naiwnych kibiców. Czekają na wynik nie wiedząc, że ustaliło ten wynik wcześniej kilka osób" - mówił reżyser Janusz Zaorski.
Ekipa
Reżyseria: Janusz Zaorski
Reżyser II: Małgorzata Raszek-Zaliwska, Jerzy Romanowski
Asystent reżysera: Bogdan Łoszewski
Scenariusz: Jan Purzycki
Dialogi: Jan Purzycki, Janusz Zaorski
Zdjęcia: Witold Adamek
Współpraca operatorska: Wiktor Nitkiewicz (w napisach imię: Witold), Eugeniusz Maciaszek
Scenografia: Jerzy Sajko
Scenograf II: Adam Magajewski
Współpraca scenograficzna: Marta Brodnicka, Waldemar Weiss
Dekoracja wnętrz: Jerzy Sajko, Małgorzata Zduleczny
Rekwizyty: Dariusz Brus, Krzysztof Budzyński, Tadeusz Kołdyj
Kostiumy: Małgorzata Obłoza, Hanna Ćwikło
Współpraca kostiumograficzna: Anna Materna, Anna Maria Zommerfeld, Roman Zarzycki
Muzyka: Piotr Figiel
Wykonanie muzyki: Piotr Figiel
Konsultacja muzyczna: Małgorzata Przedpełska
Dźwięk: Ernest Zawada
Współpraca dźwiękowa: Antoni Górecki, Piotr Pacholski
Imitator dźwięku: Stanisław Hojden
Montaż: Halina Prugar-Ketling
Współpraca montażowa: Alicja Torbus-Wosińska, Małgorzata Rodowicz-Szaszewska
Charakteryzacja: Dorota Seweryńska
Współpraca charakteryzatorska: Jolanta Pruszyńska, Jadwiga Wocial
Konsultacja: Jerzy Chromik (d/s piłkarskich)
Opracowanie graficzne: Mirosław Mentcel
Fotosy: Renata Pajchel
Materiały archiwalne: Polska Kronika Filmowa
Kierownictwo produkcji: Tadeusz Lampka
Kierownictwo produkcji II: Alina Kłobukowska, Andrzej Kolizda
Asystent kierownika produkcji: Bożena Kolizda, Roman Ejryszew
Współpraca produkcyjna: Elżbieta Bartosz, Stanisława Deczkowska, Mirosława Mąka, Anna Siemieniuk (nie występuje w napisach)
Kierownictwo planu: Zbigniew Dobrowolski
Sekretariat planu: Ewa Maciejko
Produkcja: Studio Filmowe Dom
Atelier: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych (Warszawa)
Laboratorium: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych (Warszawa)
Obsada aktorska: Janusz Gajos (Jan Laguna, sędzia piłkarski), Małgorzata Pieczyńska (Irena, żona Laguny), Marian Opania (Bolo), Mariusz Dmochowski (Kmita, prezes "Powiśla"), Jan Englert (prezes "Czarnych"), Edward Lubaszenko (stary Grom), Olaf Lubaszenko (Olek Grom), Mariusz Benoit (Józef Grundol, piłkarz "Czarnych"), Adrianna Biedrzyńska (żona Grundola), Bronisław Pawlik (Bronek, działacz starej daty w "Powiślu"), Borys Marynowski ("Narciarz", pracownik w klubie "Czarnych"), Henryk Bista (sędzia Jaskóła), Andrzej Zaorski (prezes "Koksu"), Grzegorz Warchoł (prezes "Oceanii"), Zdzisław Wardejn (prezes "Mutry"), Marek Bargiełowski (prezes "Kokonu"), Jerzy Januszewicz (prezes "Odlewu"), Dariusz Szpakowski (komentator), Dariusz Dziekanowski (Dykta, piłkarz "Powiśla"), Kazimierz Górski ("Wielki trener"), Stefan Szmidt (trener "Powiśla"), Krzysztof Zaleski (oficjel), Jerzy Bińczycki (działacz), Krzysztof Wieczorek (skarbnik "Kokonu"), Piotr Siejka (piłkarz "Czarnych"), Jan Jurewicz (taksówkarz w Białymstoku), Bohdan Ejmont (Łapiński z Białegostoku), Zbigniew Korepta (bukmacher na Służewcu), Paweł Nowisz (bukmacher na Służewcu), Adam Baumann (dyrektor banku na Śląsku), Bohdan Łazuka (występuje w roli samego(j) siebie), Wojciech Pastuszko (brat Grundola), Dariusz Jakubowski (brat Grundola), Zdzisław Rychter (brat Grundola), Bogdan Łoszewski, Marek Obertyn (lekarz w klubie "Powiśla"), Ewa Rucińska, Mieczysław Hryniewicz (sędzia boczny), Alfred Freudenheim (znajomy Łapińskiego), Marek Frąckowiak, Piotr Grabowski (konferansjer w nocnym lokalu), Marek Kępiński (kierownik sali w nocnym lokalu), Wojciech Gąssowski (komentator na meczu "Czarni" - "Powiśle"; nie występuje w czołówce), Arkadiusz Gmur (piłkarz "Powiśla", który otrzymał od Laguny czerwoną kartkę w meczu "Powiśle" - "Czarni"; nie występuje w czołówce), Mieczysław Kadłubowski (nie występuje w napisach), Józef Kalita (sędzia Jerzy Eisenstein, przedstawiciel PZPN-u w studiu telewizyjnym; nie występuje w czołówce), Andrzej Niemirski (sędzia boczny; nie występuje w czołówce), Zbigniew Robakiewicz (bramkarz "Powiśla"; nie występuje w czołówce), Andrzej Szenajch (działacz na meczu; nie występuje w czołówce), Józef Wandzik (bramkarz "Czarnych"; nie występuje w czołówce), Janusz Zaorski (cinkciarz; nie występuje w czołówce)
Socjalizm jest to ustrój, w którym bohatersko pokonuje się trudności nieznane w żadnym innym ustroju! - Stefan Kisielewski