Film fabularny
Produkcja: Polska
Rok produkcji: 1980
Premiera: 1981. 05. 04
Gatunek: Komedia, Film obyczajowy
Dane techniczne: Barwny. 3183 m. 111 min.
Plenery: Warszawa, Londyn.
Prezes klubu sportowego "Tęcza", Ryszard Ochódzki zwany Misiem, ma wyjechać do Londynu. Zostaje jednak zatrzymany, bo z jego paszportu wyrwano kilka kartek. Ochódzki podejrzewa żonę Irenę, która chciała uniemożliwić, a przynajmniej opóźnić jego wyjazd i dotrzeć do Londynu przed nim. Małżonkowie założyli bowiem przed laty konto w jednym z londyńskich banków. Odejście Ireny zmusiło ich do podzielenia posiadanych dóbr. Pieniędzmi zdeponowanymi za granicą żadne z nich nie chce się jednak dzielić z drugą stroną. Całą sumę zagarnie więc ten, kto pierwszy dotrze nad Tamizę. Ochódzki nie poddaje się jednak łatwo i usiłuje wszelkimi sposobami udaremnić plan małżonki, a jednocześnie zdobyć dla siebie inny paszport. Film powstał w przełomowym okresie najnowszej polskiej historii, kiedy nagle okazało się, że śmiać się można już niemal ze wszystkiego. Tym trudniej było więc wymyślić coś, co rozbawiłoby publiczność. Ale chociaż upadła większość wcześniejszych tabu, nieodmiennie groteskowa pozostała otaczająca nas rzeczywistość. Stanisław Bareja i Stanisław Tym (autor scenariusza) wymyślili więc nieco zawiłą historyjkę o Rysiu-Misiu rywalizującym zachłannie z eksmałżonką o grubą forsę zdeponowaną za granicą, ale opowiastka służy głównie jako pretekst do ukazania wielu nonsensów swojskiej codzienności przełomu lat 70. i 80. Są więc w filmie kpiny z nierozgarniętych milicjantów, przedrzeźnianie piosenkarzy z kołobrzeskich festiwali( Festiwali Piosenki radzieckiej), szydzenie z imprez rozrywkowych dedykowanych "ludziom Do-Ro", groteskowe parodie urzędniczych rytuałów albo zachowań w placówkach zbiorowego żywienia, gdzie talerze przyśrubowane są do blatu stolika, a łyżki przykute doń wspólnym, przesuwającym się w rytm jedzenia łańcuchem. Na tle tego idiotycznego świata pojawia się problem tzw. tworzenia nowej tradycji. Sztuczność tego rodzaju zabiegów nieźle uosabia w "Misiu" noworodek nazwany pokracznie "Tradycja". Kapitalna jest też scena uroczystego wręczania paszportu przy folklorystycznych hopsach. Ale to już problem nie na komedię i świadomi tego realizatorzy stawiają go w finale filmu całkiem serio, w tonacji podniosło-lirycznej, łącząc piosenkowy komentarz z wizyjną fantastyką.
Ekipa
Reżyseria: Stanisław Bareja
Współpraca reżyserska: Michał Dudziewicz, Stanisław Tym, Agnieszka Arnold, Małgorzata Dobrzyńska
Scenariusz: Stanisław Bareja, Stanisław Tym
Dialogi: Stanisław Bareja, Stanisław Tym
Zdjęcia: Zdzisław Kaczmarek
Współpraca operatorska: Piotr Jaszczuk, Jerzy Tomczuk, Henryk Janas
Scenografia: Halina Dobrowolska
Współpraca scenograficzna: Ryszard Bartczak, Jan Szwagrzyk
Dekoracja wnętrz: Wiesława Chojkowska
Kostiumy: Milena Celińska
Współpraca kostiumograficzna: Irena Iwaniuk
Muzyka: Jerzy Derfel
Dyrygent: Jerzy Derfel
Dźwięk: Michał Żarnecki
Współpraca dźwiękowa: Igor Pogorzelski, Tadeusz Wosiński
Imitator dźwięku: Zygmunt Nowak
Montaż: Krystyna Rutkowska
Współpraca montażowa: Małgorzata Domalik
Charakteryzacja: Iwona Kamińska
Współpraca charakteryzatorska: Maja Gawińska
Ewolucje kaskaderskie: Józef Stefański (nie występuje w czołówce)
Materiały archiwalne: Polska Kronika Filmowa
Kierownictwo produkcji: Józef Leszek Sobczyk
Organizacja produkcji: Tomasz Orlikowski, Wojciech Płowik, Halina Cichomska, Józef Jarosz, Danuta Kąkolewska, Krystyna Bochniak
Produkcja: Studio Filmowe (d. Zespół Filmowy) Perspektywa
Laboratorium: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych (Warszawa)
Obsada aktorska: Stanisław Tym (2 role: Ryszard Ochódzki, prezes klubu sportowego "Tęcza"; węglarz Stanisław Paluch), Barbara Burska (Irena Ochódzka, była żona Ochódzkiego), Christine Paul-Podlasky (Aleksandra Kozeł, kochanka Ochódzkiego), Krzysztof Kowalewski (Jan Hochwander, kierownik produkcji filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"), Bronisław Pawlik (pracownik w klubie sportowym "Tęcza"), Ewa Bem (piosenkarka), Zofia Czerwińska (Irena, kandydatka na żonę Ochódzkiego), Cezary Julski (klient w kiosku w sprawie żony, której wypadły włosy), Marian Łącz (inkasent), Stanisław Mikulski (porucznik MO Lech Ryś "wujek Dobra Rada", bohater kolejnego odcinka serialu "10:0 dla Gwardii" pod tytułem "Motyla noga Tomka Mazura"), Włodzimierz Nowak (recytator wiersza podczas uroczystego wręczania paszportów), Wojciech Pokora (autor piosenek, pracownik MO), Eugeniusz Priwieziencew (milicjant z drogówki z choinką), Eugeniusz Robaczewski (autor piosenek, pracownik MO), Hanna Skarżanka (sprzątaczka w klubie sportowym "Tęcza"), Stefan Śródka (węglarz, kolega Stanisława Palucha), Jerzy Turek (Wacław Jarząbek, trener II klasy w klubie sportowym "Tęcza"), Andrzej Wasilewicz (odprowadzający matkę na lotnisko), Barbara Winiarska (kioskarka z mięsem), Jerzy Bończak (Chrostowicz, asystent kierownika produkcji filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"), Andrzej Fedorowicz (kierowca przy produkcji filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"), Jan Kociniak (milicjant drogówki), Zofia Merle (przekupka z mięsem w sekretariacie komendy), Ewa Milde-Prus (Zofia Dyrman, "znajoma" Stanisława Palucha), Ludwik Pak (Zdzisław Dyrman, kolega Stanisława Palucha), Ryszard Pracz (członek ekipy filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"), Edward Rauch (członek ekipy filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"), Marek Siudym (węglarz, kolega Stanisława Palucha), Andrzej Stockinger (palacz w kotłowni-melinie), Janina Traczykówna (wiejska kobieta ciesząca się z węgla), Kazimiera Utrata-Lusztig (kasjerka na Okęciu), Zenon Wiktorczyk (minister Władek Złotnicki), Maria Teresa Winiarska (spikerka w Centrum Informacyjnym lotniska na Okęciu), Janusz Zakrzeński (Bogdan Zagajny, reżyser filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"), Szczepan Baczyński (Leon Konar-Derwiński, tłumacz przysięgły), Tadeusz Bartkowiak (WOP-ista rozmawiający z Ochódzkim o uszkodzonym paszporcie), Zbigniew Bartosiewicz ("Wesoły Romek"), Włodzimierz Bednarski, Andrzej Bieniasz (milicjant pilnujący więźnia w klozecie), Andrzej Brzeski (kolega Palucha pijący z nim piwo w barze z wybitą szybą), Zbigniew Buczkowski (pośrednik wynajmujący helikopter), Roma Buharowska (piosenkarka wykonująca piosenkę o paszportach), Jacek Bursztynowicz, Jerzy Cnota (2 role: statysta na planie filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta", pijak w kotłowni-melinie), Jacek Czyż, Mariusz Domaszewicz, Jerzy Fijałkowski, Zofia Grabińska (sprzątaczka w klubie sportowym "Tęcza"), Wiesława Gutowska, Tadeusz Hanusek, Ewa Janowska, Halina Jezierska (ekspedientka w "Cepelii" jedząca zupę), Elżbieta Jodłowska (kelnerka w kawiarni), Michał Juszczakiewicz (w rzeczywistości aktor nie pojawia się na ekranie; zagrał rolę gajowego w scenie wycinania choinek ale scena z jego udziałem została usunięta przez cenzurę), Witold Kałuski (bileter na Okęciu), Jerzy Karaszkiewicz (sprzedający wejściówki na Okęcie), Irena Karel (kasjerka na Okęciu w kasie biletów przecenionych), A Kokozow, Roman Kosierkiewicz (członek ekipy filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"; w czołówce nazwisko: Kosiorkiewicz), Andrzej Kozak, Andrzej Kossowicz (kierownik szatni), Grażyna Kubicka, Bogdan Krzywicki (reporter tv rozmawiający na planie "Ostatniej paróweczki..." z Zagajnym i Chrostowiczem), Jadwiga Kuryluk (matka odprowadzana na samolot), Wiesława Kwaśniewska, Marian Łącki (kapitan drogówki nadzorujący stawianie "osiedla"), Paweł Łęski (mężczyzna wnoszący do kiosku łysą kobietę na noszach), Leon Łochowski, Jan Łopuszniak (ksiądz w samochodzie), Anna Makarska (pani Krysia, sekretarka w kierownictwie produkcji filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"), Ryszard Markowski, Jan Mayzel, Ewa Miller, Michał Muskat, Wiesława Niemyska, Marek Nowakowski (kierowca garbusa, mąż przekupski z mięsem), Izabella Olejnik (kasjerka w barze mlecznym "Apis"), Jerzy Piasecki, Maciej Pietrzyk (konferansjer prezentujący "program artystyczny" z okazji awarii tramwajów), Andrzej Precigs (aktor grający w przedstawieniu teatralnym), Piotr Pręgowski (goniec przy produkcji filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"), Agata Rzeszewska (stewardessa), Igor Sawin, Lech Sołuba (członek ekipy filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"), Tadeusz Somogi (spiker w tv), Krzysztof Świętochowski (aktor grający w przedstawieniu teatralnym), Andrzej Szenajch, Jerzy Szmidt (członek ekipy filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta" przemawiający na naradzie w sprawie "znikniętych" parówek), Zdzisław Szymborski (milicjant oglądający paszport Palucha), Konstancja Tulewicz, Edward Tymiński, Waldemar Walisiak, Paweł Wawrzecki (piosenkarz Cwynkar), Wojciech Wiliński (milicjant drogówki), Irena Zahorczyńska, R Zajączkowski, Wiktor Zborowski (mężczyzna wnoszący do kiosku łysą kobietę na noszach), Jerzy Złotnicki, Marian Zych (muzyk grający kolędę na fujarce), Jan Bareja (chłopiec liczący ludzi stojących w kolejce w aptece; nie występuje w czołówce), Katarzyna Bareja (sekretarka w komendzie MO; nie występuje w czołówce), Stanisław Bareja (pan Jan, właściciel sklepu w Londynie; nie występuje w czołówce), Jerzy Borek (celnik sprawdzający wagę odprawianych; nie występuje w czołówce), Milena Celińska (kostiumolog na planie filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta" przepasująca szarfą barona Pruskiego; nie występuje w czołówce), Ryszard Czubak (mężczyzna na stołówce w wytwórni filmowej; nie występuje w czołówce), Jerzy Derfel (dyrygent; nie występuje w czołówce), Małgorzata Dobrzyńska (sekretarka planu przy produkcji filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta"; nie występuje w czołówce), Krzysztof Fus (kobieta, której wypadły włosy przyniesiona przze męża do kiosku; nie występuje w czołówce), Marek Kraszewski (pracownik obsługujący dzwonek w Centrum Informacyjnym lotniska na Okęciu; nie występuje w napisach), Stanisław Pąk (członek brygady młodzieżowej na zebraniu ekipy filmu "Ostatnia paróweczka hrabiego Barry Kenta" wspominający o musztardzie; nie występuje w czołówce), Andrzej Płonczyński (położnik na lotnisku; nie występuje w napisach), Maciej Rayzacher (widz w teatrze pokazujący synowi baleron; nie występuje w czołówce), Maciej Szaszewski (chłopiec na wsi informujący o przywiezionym węglu; nie występuje w napisach), Józef Leszek Sobczyk (ubek śledzący Irenę Ochódzką w Londynie; nie występuje w czołówce), Jerzy Słonka (przedstawiciel brygady młodzieżowej zobowiązujący się do zaciągnięcia warty przy paróweczkach; nie występuje w czołówce), Konstanty Szyrko (węglarz; nie występuje w czołówce), Jerzy Tadeusiak (kierownik Wydziału Paszportowego; nie występuje w napisach), Roman Talarczyk (celnik z wąsami sprawdzający wagę odprawianych; nie występuje w czołówce), Antoni Tym (mężczyzna z psem nad zamarzniętym jeziorem; nie występuje w napisach), Kent Washington (Ryszard Ochódzki w młodości, "kiedy był Murzynem i grał w kosza"; nie występuje w czołówce)
Obsada dubbingu: Jerzy Bystrowski (2 role: urzędnik z banku, pracownik British Airways; nie występuje w napisach)
Socjalizm jest to ustrój, w którym bohatersko pokonuje się trudności nieznane w żadnym innym ustroju! - Stefan Kisielewski